Μνημόσυνο πεσόντων σε στρατιωτικό κοιμητήριο

†Ο Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως & Πολυκάστρου Δημήτριος
Στις παρυφές της Αξιούπολης, πάνω στο καταπράσινο λόφο του μεταβυζαντινού συμβόλου-Ναού του Αγίου Δημητρίου και στο εκεί Στρατιωτικό Κοιμητήριο, τιμήθηκε με μια σεμνή τελετή η μνήμη των πεσόντων στις Μάχες του Ραβινέ (1917), του Σκρα (1918) και της ευρύτερης περιοχής. 

Απόδοση ιερού χρέους στην εκκλησιαστική της διάσταση η τελετουργία και συνάμα χρέωση ιστορικής ευθύνης στην αναμνηστική της δυναμική η όλη τελετή, που διοργανώθηκε με αρτιότητα από την 33η Μ/Κ Ταξιαρχία Πολυκάστρου και ευλογήθηκε με ιεροπρέπεια από την Ιερά Μητρόπολη Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου.

Μέσα στις κομβικές ετήσιες διοργανώσεις στις κατά μέρος απελευθερωτικές θυσίες, στο Ραβινέ (Χαμηλό Παιονίας), στο Σκρα, στο Διασυμμαχικό Μνημείο Α΄ Π.Π. (Καραγιαννέικα Πολυκάστρου), τα Κοιμητήρια της Αξιούπολης ειδικά για τους νεκρούς μας, αλλά και τα Κοιμητήρια Άγγλων στο Πολύκαστρο, μετά από μια εκατονταετία και πλέον, απομένουν σιωπηλοί τύμβοι αιματηρών θυσιών. 

Δεν παύουν όμως να προσμένουν το δικό μας ιερό σεβασμό και την τιμητική προσευχητική μνημοσύνη. Βηματίζουμε σε μέρη που μας τα ξαναχάρισε η πρόνοια του Θεού μέσα από θυσίες πολλών κυριολεκτικά ηρώων.

Στη φετινή διοργάνωση δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή. Έχει καθιερωθεί να τελείται η επιμνημόσυνη Δέηση το Σάββατο των απ᾽ αιώνος Κεκοιμημένων. Στην Δέηση καθηκόντως προέστημεν προσωπικά αποδίδοντας τον οφειλομενο σεβασμό σ᾽ εκείνους που μας χάρισαν με το αίμα τους την ελευθερία και τα όρια της πατρίδος μας, συμπαραστατούμενος από τον Γεν. Αρχιερατικό μας Επίτροπο Πρωτοπρ. Ιγνάτιο Καλογεράκη και τους Διακόνους π. Μιχαήλ και π. Ραφαήλ. 

Εκπροσωπήθηκε ο κ. Δήμαρχος Παιονίας από τον Αντιδήμαρχο κ. Γεώργιο Γεωργίτσαρο και βεβαίως πρωτοστατών ο Διοικητής της 33ης Μ/Κ Ταξιαρχίας Ταξίαρχος κ. Ιωάννης Γκουτζουρέλας, ο κ. Επιτελάρχης και Αξιωματικοί με κεριά στα χέρια, και Στρατιωτικό Άγημα που συνεισέφερε στην απόδοση τιμών κατά την εκφώνηση των πεσόντων και ενταφιασμένων με τιμητικές βολές. Ο Εθνικός Ύμνος εψάλη ως ενιστορικό εμμελώδημα μέσα στην εσχατολογική σημαντική των ιερών Δεήσεων.

Όλοι οι συμπαρόντες βηματίσαμε κατασυγκινημένοι την οδό της ειρηναίας σήμερα μνημοσύνης διά μέσου των μνημάτων-μνημείων τόσων Ελλήνων αξιωματικών, υπαξιωματικών και στρατιωτών. Ανήχθημεν με σεβασμό και προσευχητική αναφορά σε ανθρώπους που εσπάρησαν στη γη της Μακεδονίας, εκείνη την περίοδο, και επαναβεβαίωσαν απαράγραπτα δικαιώματα αιώνων πολιτισμού και ιστορίας…

Ο Αγρινιώτης ταγματάρχης Βασίλειος Παπαγιάννης, το Μάιο του 1918, αποσπασμένος προσωρινά στην Αθήνα, εκλιπαρούσε και πέτυχε να επιστρέψει στο μέτωπο και ήταν από εκείνους που ηγήθηκαν και επόρθησαν το ύψωμα Σκρα, πεσών μόλις κατεπάτησε τα χαρακώματα που είχαν οργανώσει οι Βούλγαροι με τη συμπαράσταση Γερμανών. Ο άθλος αυτός του Σκρα σήμαινε για την Ελληνική πλευρά 434 νεκρούς, 1975 τραυματίες και 164 αγνοούμενους. 

Η μορφή του αποφασισμένου ταγματάρχη κοσμεί την είσοδο του σημερινού χωριού Σκρα, η θέση του αρχικού ταφικού του μνημείου βρίσκεται πιο πάνω, αλλά μαζί με τους συνήρωες που ενέπνεε (και εμπνεόταν απ᾽ αυτούς) φυλάσσεται στο στρατιωτικό κοιμητήριο Αξιούπολης, “αναμένων την κοινήν ανάστασιν”. Ο ανταποκριτής της Γαλλικής “Illustration” αποτυπώνοντας χωρίς καμιάν υπερβολή το πάθος των Ελλήνων εκείνων για τη νίκη έγραφε: «…στις 04.55΄ της 17/30 Μαίου το πρωί είδαμε τους Έλληνες στρατιώτες να πηδούν από τα χαρακώματά τους, όλοι οι άνδρες έκαναν το Σταυρό τους και εξορμούσαν φωνάζοντας “ΑΕΡΑ”!» 

Ισχυρός ο φραγμός του εχθρικού πυροβολικού, όμως οι Έλληνες ορμούν, διασχίζουν το φράγμα πυρός και σιδήρου του εχθρού, και σε δέκα μόλις λεπτά υψώνεται στον ουρανό η πρώτη λευτή φωτοβολίδα της Νίκης! Σε διάστημα δύο ωρών είχε επιτευχθεί η κατάληψη όλων των αντικειμενικών στόχων! Ένα θέαμα και γεγονός που άφησε κατάπληκτους τους Γάλλους.

Ο υπολοχαγός Ευστάθιος Δογάνης από την Κάτω Κλειτορία (Μαζέικα) Καλαβρύτων. Ορφανός άπό πατέρα, προστάτης της μητέρας και των τεσσάρων αδελφών του (κοριτσιών), απόφοιτος της Νομικής και της Φιλοσοφικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, βρέθηκε εδώ και υπερασπίστηκε με 14 μόλις άλλους άνδρες ένα λόφο στρατηγικής σημασίας έναντι 250 αντιπάλων Βουλγάρων, δίχως συμμαχική συμπαράσταση, γιατί ανθρωπίνως φαινόταν ακατόρθωτη στρατιωτικά την ανάσωση του Ραβινέ. Με το σύνθημα “Ζήτω η Ελλάς! Εμπρός διά της λόγχης!” αντεπιτέθησαν και ώθησαν τους εχθρούς σε φυγή. 

Όμως θραύσματα χειροβομβίδος πλήγωσαν θανάσιμα τον ήρωα και μας τον χάρισαν “σπορά ελευθερίας” στις 23 Απριλίου 1917, ημέρα του αγίου Γεωργίου. Στο χιτώνιό του σώθηκε ένα δικό του σημείωμα, επί λέξει: «Τώρα πιά που πέθανα, μάθετε, ότι ήρθα να σκοτωθώ πολεμώντας υπέρ των δικαίων της αγαπητής μου πατρίδος και γενικότερα υπέρ των ιδεωδών της ανθρωπότητος. Έχω τον εγωισμό να πιστεύω εις τους ιεροφάντας της ανθρωπότητος, όσο ταπεινός και αν είμαι...» Το παράδειγμά του κυριαρχούσε σε όλους τους πολεμιστές του μακεδονικού μετώπου (Α΄ Π.Π.). «Αυτός πολεμά σαν το Δογάνη» έλεγαν αξιωματικοί και οπλίτες για όσους διέπρεπαν σε γενναιότητα, ορμή και ήθος. Δικαίως αποδόθηκε η επωνυμία του σε ένα συνοριακό οικισμό (πολύτιμη κληροδοσία στη συνοριακή μας παρουσία). Τα οστά του και των συνηρώων του αναπαύονται κι αυτά εδώ.

Το Στρατιωτικό Κοιμητήριο Αξιούπολης έχει “εγκολπωμένους” αναρίθμητους ήρωες, από κάθε σχεδόν ιστορική ηρωική γωνιά της πατρίδας μας, όπως του Μανιάτη Ιωάννη Καργάκου, που “μεταφυτεύθηκε” στις ηρωικές γραμμές του τόπου μας, συναρίθμιος με ανθρώπους ψυχωμένους και αποφασισμένους να πέσουν “υπέρ πίστεως και πατρίδος”.

Όλων αυτών, τόσο των επωνύμων, όσο και των ανωνύμων οι τύμβοι οροθετούν τις δικές μας διαδρομές στην ιστορία.

Η σημερινή επιμνημόσυνη Δέηση-τελετή ήταν το ολιγότερο που θα μπορούσαμε να απονείμουμε σ᾽ εκείνους που δικαίωσαν τα δίκαια της πατρίδος μας με τη δική τους αποφασιστική συμβολή, του ηρωισμού και της αυτοθυσίας.

Ήταν τέτοια η αίσθηση της προσευχητικής μας κοινωνίας με τόσους γενναίους, που μας κρατούσε όλους συνεπαρμένους, ακόμη και στη λιτή δεξίωση που επακολούθησε στην ευρύχωρη και φιλόξενη Ενοριακή αίθουσα Αξιουπόλεως.